در حالی که وزارت نیرو، تولید این رمز ارزها را نوعی «قاچاق انرژی الکتریکی» می‌داند، خبرگزاری مهر در گزارشی نوشته است «تولید ارزهای دیجیتال با استفاده از دستگاه‌های کوچک در کشوی میز کارمندان ادارات دولتی، مساجد، گلخانه‌ها، حسینیه‌ها و کارخانه‌های متروکه که برق ارزان‌قیمتی دارند، صورت می‌گیرد».

با رونق گرفتن استخراج ارزهای دیجیتال با انرژی یارانه‌ای، وزارت نیرو «وضع تعرفه با نرخ صادراتی» را برای این گروه از مشترکان به دولت پیشنهاد داده است تا بدین وسیله هم این مشترکان شناسایی شوند و هم از حق عموم مردم در حوزه یارانه‌های انرژی دفاع کند.

گرایش شدید به ارزهای دیجیتال و سود قابل توجه آن، البته مختص ایران نیست، اما بانک مرکزی باوجود وعده‌های قبلی برای تدوین سیاست مشخص، هنوز راهبرد شفاف و مشخصی در قبال این ارزها اتخاذ نکرده است و تنها با تأکید بر پرریسک بودن این معاملات، در ماه‌های پایانی سال گذشته از «الزامات و ضوابط حوزه رمز ارزها برای رسیدن به یک استراتژی واحد» رونمایی کرد و از متخصصان خواست در این خصوص نظر بدهند. کمتر از یک سال پیش هم شورای عالی فضای مجازی از ارائه پیش‌نویس سند ارزهای دیجیتال به دولت خبر داد اما در نهایت هنوز بازار داغ ارزهای دیجیتال بدون نظم و نسق مشخص در حال فعالیت است.

انرژی ارزان در خدمت قاچاقچیان

به نوشته ایسنا «قیمت استخراج هر بیت‌کوین در جهان ۷۰۰۰ دلار است و برای هر بیت‌کوین ۷۲ هزار کیلووات ساعت برق مصرف می‌شود که به اندازه مصرف ۲۸ مشترک است؛ تعداد این افراد بتازگی افزایش پیدا کرده و می‌تواند به ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ مگاوات نیز برسد. فرایندی که هزینه آن در ایران به دلیل ارزان بودن قیمت برق برای سرمایه‌گذاران این حوزه بسیار به صرفه بوده و به همین دلیل اخبار از هجوم این افراد به کشور حکایت دارد».

مهر هم در گزارشی می‌نویسد: «قیمت برق هشت تومانی ایران معادل ۲۰ تا ۴۰ سنت در هر کیلووات ساعت در کشورهای خارجی است؛ در حالی که برق صنعتی ایران حدود 0.6 سنت و برق اداری ۲ سنت را بر مبنای دلار به خود اختصاص می‌دهند که رقمی بسیار ناچیز است. همچنین دستگاه‌های معمولی تولید ارز دیجیتال در بازارهای جهانی ۲۰۰ دلار هزینه دارند که با توجه به اینکه دولت واردات آن‌ها را ممنوع اعلام کرده است، این دستگاه‌ها توسط قاچاقچیان وارد بازار ایران می‌شود و به نرخ ۳۰۰ دلار فروخته می‌شود؛ پس ۱۰۰ دلار سود، نصیب قاچاقچیان می‌شود».

پای چینی‌ها به یارانه انرژی هم باز شد

برخی ناظران معتقدند، در کنار تعلل زیاد بانک مرکزی و دولت در قبال ارزهای دیجیتالی، شناسایی فعالان این بازار، چگونگی تعامل با استخراج‌کنندگان آن  و استفاده از آن در تبادلات مالی، مجلس هم وظیفه قانون‌گذاری خود را در این خصوص فراموش کرده و پلیس فتا نیز تنها به هشدارهای مقطعی بسنده کرده است.

کارشناسان اقتصادی ضمن اشاره به سردرگمی معامله‌گران ایرانی در خصوص قانونی بودن یا نبودن این معاملات، تأکید می‌کنند: این پول‌های مجازی، تحت نظارت نهادهای مالی و بانکی نیستند و قادرند نهادهای نظارتی را دور بزنند، اما با توجه به شرایط تحریمی اقتصاد کشور، باید بسرعت سیاست منسجم در این زمینه تصویب و اجرا شود تا در سایه فعالیت قانونی و پرداخت حقوق قانونی، در مبادلات مالی به یاری اقتصاد کشور بیایند.

وحید شقاقی به خبرنگار ما می‌گوید: از برخی دوستان شنیده‌ام که به خاطر ارزانی برق  در ایران و با افزایش شدید نرخ دلار، علاوه بر داخلی‌ها، چینی‌ها میز به ایران آمده و سوله‌هایی را برای استخراج بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال اجاره کرده‌اند. واقعیت مضحک این است که تأخیر و تعلل بانک مرکزی، دولت و مجلس در زمینه شفاف‌سازی وضعیت این ارزها و مبادلات آن سبب شده یارانه انرژی موجود در اقتصاد ایران براحتی نصیب چینی‌ها شود.  

به گفته وی، نرخ دلار امروز به 13 هزار تومان رسیده اما برق هنوز با دلار نزدیک به 1200 تومانی توزیع می‌شود و همین عدم تعادل قیمتی در کشور، استخراج ارزهای دیجیتال را جذاب کرده است.

وی ادامه می‌دهد: هنوز نهادهای متولی و تصمیم‌گیر در این زمینه به اجماع نرسیده‌اند، اما باید تا رسیدن به اجماع، خط مشی کلی اقتصاد کشور در این زمینه مشخص شود تا حقوق مردم در حوزه یارانه انرژی بیش از این تضییع نشود.

شقاقی با بیان اینکه در شرایط تحریم استفاده از ظرفیت ارزهای دیجیتال می‌تواند مفید باشد، می‌گوید: امروز موجی برای معاملات ارزهای دیجیتالی راه افتاده و مبارزه با آن بدون وجود قانون، کار سختی است. در این شرایط که فهم کامل و روشنی از این ارزهای دیجیتال در جامعه، وجود ندارد، پلیس فتا هم به دلیل خلأ قانونی نمی‌تواند نظارت و کنترل درستی بر اوضاع داشته باشد.

ارزهای دیجیتالی؛ ابزاری برای خنثی‌سازی تحریم

اقتصاددان دیگری هم به ارزش جهانی 300 میلیارد دلاری صنعت ارزهای دیجیتالی اشاره و اضافه می‌کند: این سهم در ارزش کل ارزهای جهان بسیار ناچیز و حدود یک درصد است اما تقریباً در تمام اقتصادها از چنین ارزهایی استفاده می‌شود.

کامران ندری به خبرنگار ما می‌گوید: هر پدیده جدیدی در اقتصاد، با مشکلات و گشایش‌های تازه‌ای همراه است و در ابتدا هر دو بعد آن مبهم است؛ اما بی‌تردید در شرایط فعلی اقتصاد کشور که استفاده از ارزهای متعارف سخت است، این ارزها می‌تواند برای کم اثر کردن تحریم‌ها و کاهش تسلط دلار بر اقتصاد ایران، مؤثر واقع شود، از این رو نظارت مستمر بر این معاملات می‌تواند آثار سوء آن را کاهش دهد.

وی خاطرنشان می‌سازد: متأسفانه هنوز آماری از ماینین‌گها (استخراج‌کنندگان ارزهای دیجیتالی) در کشور بدست نیامده و تنها استفاده از برق ارزان مطرح شده و این یعنی یارانه انرژی در کشور بیش از پیش غیرهدفمند شده است.

عضو هیئت علمی پژوهکشده پولی و بانکی بانک مرکزی ادامه می‌دهد: مشکل اصلی این است که هنوز در کشور برای استفاده و استخراج ارزهای دیجیتال، برآورد هزینه – فایده نشده است که در این زمینه باید مجلس و دولت هر چه سریع‌تر ورود کرده و تصمیم بگیرند.

ندری می‌گوید: بیشتر بانک‌های مرکزی جهان به موضوع ارزهای دیجبتال ورود نکرده-اند، چرا که این ارزها نمی‌تواند جایگزین نظام فعلی بانکی جهان شود. امروز هر بیت کوین چند هزار دلار قیمت دارد که نوسانات زیادی در خود نهفته و در این زمینه بانک مرکزی بخوبی هشدار داده است.

به باور وی، بانک مرکزی باید برای افزایش سطح آگاهی عمومی تلاش بیشتری صرف و  با همکاری پلیس فتا و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، موارد کلاهبرداری را برای مردم افشا کند، چرا که معاملات ارزهای دیجیتال، هر چند سهم اندکی در تبادلات مالی جهان دارند اما محمل بسیار خوبی برای پولشویی و دور زدن قانون هم هستند.

انتهای پیام/